Nieuws

Wat kun je doen als je vader dement wordt of alzheimer krijgt?

Wanneer een ouder dement raakt of alzheimer krijgt, is er veel dat goed geregeld moet worden. Hierdoor kunnen nare (financiële) situaties worden voorkomen en kan de persoon in kwestie zoveel mogelijk de eigen wensen kenbaar maken.

Wilsbekwaamheid

Zodra de gevolgen van een beslissing niet meer begrepen kunnen worden door een persoon, spreken we van wilsonbekwaamheid. Bij wilsonbekwaamheid mogen belangrijke beslissingen op bijvoorbeeld financieel of medisch gebied niet meer door de persoon zelf genomen worden. Om dat te voorkomen, is het zaak zo vroeg mogelijk bij de notaris zaken te regelen voor als de ouder dat niet meer zelf kan.

Wilsbekwaam of niet?

De diagnose dementie of alzheimer betekent niet dat de naaste meteen niet meer wilsbekwaam is. Zeker nu de diagnose dementie steeds vaker al in een vroeg stadium kan worden gesteld, kunnen mensen nog veel zaken zelf regelen. Iemand is namelijk wilsbekwaam totdat het tegendeel blijkt. Bij het bepalen van wilsbekwaamheid gaat het om de vraag of uw ouder de gevolgen van eigen handelingen, situatie of beslissingen nog kan begrijpen. Als het onduidelijk is of iemand nog wilsbekwaam is, kan een gespecialiseerde arts om een oordeel worden gevraagd. Ook een notaris, (kanton)rechter, mentor, bewindvoerder of curator kunnen in hun werk voor de vraag komen te staan of iemand nog wilsbekwaam is.

Geleidelijk minder bekwaam

In sommige gevallen is het overduidelijk dat een persoon niet meer in staat is zelf wensen kenbaar te maken. Bijvoorbeeld wanneer iemand in coma is. Ook een ouder met dementie of alzheimer in een vergevorderd stadium is duidelijk niet meer wilsbekwaam.

Vaak is de situatie minder zwart-wit. Een ouder met dementie verliest geleidelijk de bekwaamheid om zelf alle beslissingen te nemen. Rekenen, lezen en omgaan met geld gaan steeds moeilijker. Situaties worden steeds lastiger overzien en beoordelen, beslissingen nemen is moeilijk en uw ouder kan moeilijker opkomen voor zijn of haar eigen belangen. Ook het vermogen tot abstract denken en in de toekomst kijken gaat verloren.

Bij beginnende dementie zal uw ouder het ene moment wel en het andere moment niet voor zichzelf kunnen beslissen. Het hangt van de aard van de beslissing af of de ouder nog als wilsbekwaam te beschouwen is of niet. Zo kan iemand wilsonbekwaam zijn om het testament te wijzigen of te beslissen om in een verpleeghuis te gaan wonen, omdat de strekking of de gevolgen niet meer door de persoon te overzien zijn. Maar uw ouder kan wellicht nog prima beslissen of ze op een een- of meerpersoonskamer van dat verpleeghuis zou willen slapen, of welke warme maaltijd ze willen hebben. Bij beginnende dementie geldt dat de ouder in eerste instantie altijd over zichzelf beslist. Bij de eerste tekenen van wilsonbekwaamheid mag een ander dus zeker niet zomaar alle beslissingen van haar overnemen.

Wie stelt wilsbekwaamheid vast?

Bij beslissingen rond de zorg of medische behandeling is de arts de eerste die bepaalt of uw vader of moeder al dan niet wilsbekwaam is. Hij doet dat samen met andere behandelaars en kan daarbij advies vragen aan een psycholoog.

Voor het passeren van iedere notariële akte zoals een hypotheekakte en testament moet de notaris beoordelen of de ouder wilsbekwaam is. Hij zal dan inschatten of iemand kan overzien wat de gevolgen zijn van de verkoop van het huis of het opstellen van een testament. De notaris zal uw vader of moeder bijvoorbeeld vragen in eigen woorden te vertellen wat er zojuist is vastgelegd of besloten. Als dat niet of onvoldoende kan, zal hij vaststellen dat uw ouder niet meer wilsbekwaam is en mag hij de akte niet passeren. Als de notaris twijfelt, kan hij voorstellen een arts te vragen om de wilsbekwaamheid vast te stellen.

Wilsonbekwaamheid en financiële beslissingen

Is uw ouder wilsonbekwaam en is er is geen levenstestament? Dan is voor financiële zaken een beschermingsbewind of curatele noodzakelijk. De kantonrechter stelt deze in. Om deze rechterlijke gang te voorkomen, is het echt belangrijk dat u ruim op tijd een volmacht of levenstestament regelt bij de notaris.

Ga op tijd naar de notaris

Om te zorgen dat toekomstige beslissingen zo veel mogelijk in overeenstemming zijn met de wens van de ouder, is het verstandig zo snel mogelijk naar een notaris te gaan. Zo lang uw vader of moeder nog wilsbekwaam is, kunnen ze veel belangrijke zaken zelf regelen. Zakelijke omstandigheden kunnen goed op orde worden gebracht en uw vader of moeder kan iemand aanwijzen die in de toekomst de vertegenwoordiging op zich kan nemen. Die mensen zijn nodig om later de juiste zorg te regelen en hem of haar financieel te beschermen.